Metaverse nedir ?
Metaverse ilk olarak 1990’lı yılların başlangıcında oluşmaya başlamış bir kavramdır. Bu yıllarda gerçek üstü ve abartılı bir fikir olmasıyla oldukça eleştirilmiştir. Metaverse kelime manası olarak ‘sanal evren’ anlamına gelmektedir. Sanal gerçeklik cihazları ile oluşturulmuş algısal evren, fiziki bir eylem gerçekleştirilmeden varlığı hissedilen bir ortam sunar. 3d cihazlar, cep telefonları ve bilgisayarlar ile oluşturulan metaverse, birçok farklı gerçekçi ortam, ses efekti ve figürlerle dizayn edilmiştir.
Metaverse yatırımcılarından biri olan oculus şirketi, bu algısal evrenin geleceği noktayı fikrin ilk ortaya çıktığı andan itibaren görmüş ve şirketin artan değeri de bu düşüncelerini desteklemişti. Daha sonraları facebook şirketinin kurucularından mark zuckerberg’ in metaverse dünyasına kayan ilgisi sayesinde metaverse’ün adı daha fazla duyulmaya ve daha çok merak edilmeye başlandı.
Facebook’un satıl aldığı vr cihazları üreticisi oculus firmasıyla birlikte metaverse alanında ayrı bir iş sektörü ve sayısız istihdam sağlanmıştır. Facebook gibi microsoft da bu yeni sanal evrene yatırımlar yaparak, metaverse’ün geleceğin gerçeğe en yakın algısal evreni olacağını kabullenmiştir.
Güney kore’nin seul şehri, metaverse sanal dünyasına katılım sağlayan ilk yerdir. İnternetin geleceği olarak görülen metaverse için hem tereddütlü olan bir kesim hem de yatırım ve para kazanma isteğiyle sanal evrenin para birimlerini keşfetmekte olan bir kesim bulunmaktadır. Sadece sanal bir dünyadan ibaret olan bu evrene ve o evrenin para birimine ya da arsasına yatırım yapmanın hiçbir anlam ifade etmediği görüşleri karşısında, gelecekte değerlenecek ve öneminin kavranacağı bu dünyayı şimdiden tanıyan ve çeşitli şekillerle bahsedilen evrende yerini alan kişilerin görüşleri tartışma yaratmaktadır.
Metaverse nerelerde kullanılır?
Arttırılmış sanal gerçeklikle tasarlanan oyun dünyasında sıklıkla adı geçen metaverse, farklı boyutlarda algısal yaşam alanı sunmaktadır. Savaş oyunları, yarışma oyunları, şehir inşa etme oyunları gibi birbirinden farklı dünyaların kapıları o an ordaymış ve o anı yaşıyormuş hissi vererek ilgi uyandırmaktadır. Oyunların içinde sanal bir beden tasarlanarak her kullanıcı için kişiselleştirme ve zevklere göre ortam kurgulama özellikleri tanınmıştır. Dijital sanal evren üreticilerinden roblox gibi oyun platformlarına da bu alanda ilgi ve destek büyüktür.
Metaverse artık sadece oyun dünyasında değil cripto para dünyasında da rastlamaktayız. Axie ınfinity, decentraland, enjin coin ve the sandbox isimli metaverse coinler ile araba, arsa, konser bileti satın almak gibi sanal para alışverişi yapılabilmektedir. Metaverse coinlerin bugün bile bir rekabet içinde olduğu bilinen bir gerçektir. Tüm bu eylemleri gerçekleştirmek, sanal evrenin bir parçası gibi yaşıyormuş algısı yaratarak kullanıcıları metaverse dünyasının içine sürüklemektedir.
Kripto paranın ilerleyen yıllarda halihazırda kullandığımız kredi kartlarındaki paralar ile eşdeğer olacağı görüşü ve bu görüşün gerçeklik ihtimali metaverse evreni yaratıcılarının en çok ilgilendiği alanlar arasındadır. Gelecekte bir servet olacağı iddia edilen metaverse coinler, dünyanın dört bir tarafından talep gören ve yatırımlar yapılan sanal paralar haline evrilmektedir.
Travis scott’un 2020 yılında metaverse evreninde yaptığı konser ile rap dünyasının ilgisi de sanal dünyaya kaymaya başlamıştır. 12 milyondan fazla kişinin katıldığı konser, metaverse dünyanın eğlence alanında da gelişmesine katkıda bulunmuştur. Popüler algısal evren metaverse’ün müzik alanındaki gelişmeleri bununla da sınırlı değil. Gelecek yıllarda ariana grande figürüyle de yapılacak konser için hazırlıklara başlanmış durumda. Şarkıcının hayranları arasında metaverse dünyasını tanımayanlar için yeni bir dünyaya adım atma zamanı geliyor.
Dünyaca ünlü moda markası gucci de 2021 mayıs ayında metaverse evrene giren isimler arasında. Roblox platformunda 4100$ tutarındaki gucci çanta modeli satışa sunulmuş ve kısa bir süre içerisinde alıcısıyla buluşmuştur. Üstelik çantanın fiyatı gerçek dünyadaki fiyatının oldukça üstünde bir rakamda satılmıştır. Gucci’nin resmî açıklamalarına göre metaverse dünyasında gucci ürünlerinin pazarlama ve satışları ilgililerine ulaşmaya devam edecek.
Metaverse gelişimi
Mateverse dünyasının gelişmekte olan büyük bir sanal evren haline gelmesiyle, restoranda yemek yemek, sinemada film seyretmek, alışveriş yapmak gibi tüm eylemlerin aktarılabileceği bir ortam yaratılmış olacak. Üstelik hiçbir eylem fiziki olarak gerçekleştirilmeden, bizzat gerçekleştirilmiş hissiyatı verecek. Kişilerin oturdukları yerden kendi dünyalarını kurabileceği, başkalarının dünyalarını ziyaret edebileceği ve sonsuz bir özgürlük sunan metaverse evreni ilgilileri ve meraklıları için oldukça cezbedici bir kapıyı aralamış durumda.
Birbirine bağlı sistemler üzerine kurulan bu sanal düzene katılan insanlar metahuman olarak adlandırılmıştır. Bahsedilen sanal evren olgusu, gelecekte kurulacak metaverse şehirler, halk, mal ve mülk sahibi insanlar ve şu anki yaşamamızdan daha birçok benzerlik ile yüksek oranda üyesi bulunan bir platform haline dönüşecektir. Konuyla ilgili pek çok farklı görüş ve algı vardır. Metaverse projeleri gelen öneriler, yorumlar ve yapılan araştırmalar ile desteklenerek yeni teknolojik özellikleri dahil etmeye ve kendini geliştirmeye devam etmektedir. Bu bilişsel dünyanın kalitesi, performansı ve gerçekliğini sorgulatmayacak derecedeki ayrıntıları ile desteklenmesi, hızlı adaptasyon sürecini de tetiklemektedir.
Bugün global markalar, arttırılmış sanal gerçeklik gözlükleri, eldivenleri, kaskları, kumandaları gibi metaverse evrenine geçiş için gerekli giyilebilir teknolojiler üretmekte ve pazarlamaktadır. Bu özel deneyimi evlerine taşıyan binlerce teknoloji meraklısı da bulunmaktadır. Zihinsel olarak hissedilen noktada olma fikri ilk ortaya atıldığı zamanlardan günümüze dek kademeli bir değişime uğraması, yeni sanal evrenin bir parçası olma fikrinin daha da normalleştiğini göstermektedir.
Metaverse tüm dünyaya nasıl yayılacak?
Metaverse evreninin sınırlarının olmaması ve karakterlerin özgürce kendi alanlarını yaratabilmesi, her kitleye hitap eden olumlu bir özelliktir. Kurguların sadece belirli kategorilerle çizilmemiş olması ise karakterlerin sıkılmasını engellemektedir. Uzmanların görüşlerine göre bu evren henüz gelişmekte olan bir dünya. Donanımların yetersiz kaldığı ve enerji anlamında yeterli kaynak desteği sağlanamadığı noktalarda metaverse projelerinin ilerleyemediği ve yavaş gelişebildiği büyük bir gerçek. Yatırımcıların görüşleri ise bu engellerin aşılacağı zaman dilimine ulaşıldığında ortaya çıkan sanal evren, nerdeyse dünya nüfusunun tamamına yakının bir avatar edinerek metaverse dünyasına giriş yapacak olmasıdır.
Teknolojik altyapı ve fon sorunlarının çözülebilmesi için tam zamanlı uğraşlar ve çalışmalar gerçekleştirilmektedir. Dünya çapında bir ağ oluşturmak ve tüm altyapının senkronize ve entegre bir şekilde çalışabilmesini sağlamak elbette kolay değil. Ayrıca işin bir de kültürel ve sosyolojik boyutu mevcut. Şu an üstünde yaşadığımız dünyada, her kıtanın, her ülkenin, her inancın ve her ideolojinin bir kökeni var. Tüm bu deneyimlerin bahsedilen sanal evrende de karşılanabilmesi, bir süre sonra kullanıcılar tarafından talep edilecek en önemli konular arasında. Kullanıcıların kendilerine her anlamda yetebilecek bir evren oluşturması için de metaverse yaratıcılarını uzun bir çalışma maratonu beklemekte.
Metaverse, özellikle kripto paraların bahsi geçen algısal evrene girmesiyle daha ciddi ve gerçekçi bir boyut kazanmıştır. Gerçek zamanlı deneyimler ile kullanıcıların keyifli vakit geçirebilmeleri, kendilerini ait hissetmeleri ve gerçek dünyadan uzak bir evrende daha rahat yaşayabilmeleri amaçlanmaktadır. 2019 yılında dünyayı etkileyen covid-19 salgını sebebiyle artan ilgi ve kaydolan katılımcıların sayısı, metaverse yaratıcılarını etkileyerek çalışmalarını hızlandırmak için uğraştıklarını ve bu sanal dünyaya eksiksiz bir düzen oluşturana dek yatırım sağlanması gerektiğini vurgulamışlardır.